MIESZKANIE PO ROZWODZIE

ADWOKAT

MARCIN NIEWĘGŁOWSKI

ul. Łukowa 10/2

58-100 Świdnica

tel. 530 001 800

530 001 800

Jeżeli potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej w swojej sprawie - zapraszam do kontaktu.

Marcin Niewęgłowski

Adwokat

Prowadzę kancelarię adwokacką w Świdnicy, a swoje usługi świadczę na terenie całego Kraju, pomagając swoim Klientom w sprawach cywilnych, gospodarczych i karnych.

Mam nadzieję, że materiały publikowane na tej stronie przyczynią się do zwiększenia świadomości prawnej Czytelników.

Często spotykana jest sytuacja, że małżonkowie decydujący się na rozwód zajmują wspólne mieszkanie co z kolei jest zarzewiem licznych konfliktów. Przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego przewidują sposoby rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu rozwodzących się małżonków, tak by ich odseparować. Orzeczenie sądu w tej kwestii może mieć polegać na:

tymczasowym oznaczeniu sposobu rozdzielnego korzystania ze wspólnego mieszkania,
orzeczeniu eksmisji jednego z małżonków,
orzeczeniu o podziale mieszkania,
orzeczenie o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków,

Co istotne, by Sąd rozstrzygał w kwestii mieszkania, małżonkowie muszą „zajmować wspólne mieszkanie”. Oznacza to faktyczne zajmowanie mieszkania przez oboje małżonków. Rozstrzygnięcie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania obejmuje w zasadzie każde mieszkanie zajmowane przez małżonków niezależnie od posiadanego tytułu prawnego. Może to więc być mieszkanie, które przysługuje jednemu lub obojgu małżonków z tytułu: prawa własności, spółdzielczego prawa do lokalu, służebności osobistej, stosunku najmu na podstawie umowy albo decyzji o przydziale, mieszkania funkcyjnego, mieszkania przydzielonego w innym trybie, w ramach stosunku podnajmu lub stosunku użyczenia, a nawet mieszkania zajmowanego bez tytułu prawnego.

Mieszkanie traktowane jest jako wspólne tak długo jak małżonkowie w nim mieszkają, niemniej jeżeli jeden z małżonków opuścił mieszkanie w wyniku presji psychicznej lub przemocy ze strony współmałżonka, to małżonek taki nie traci prawa do korzystania z takiego lokalu i nadal może żądać stosownego rozstrzygnięcia przez sąd.

Tymczasowe oznaczenie sposobu korzystania z mieszkania

Jeżeli definitywne odseparowanie małżonków nie jest możliwe, ponieważ nie występują przesłanki do eksmisji, podziału albo przyznania mieszkania jednemu z małżonków, wówczas sąd rozstrzyga o sposobi korzystania przez rozwiedzionych małżonków ze wspólnego mieszkania regulując tymczasowo stosunki mieszkaniowe między małżonkami przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania tj. do chwili uzyskania przez każdego z nich oddzielnego mieszkania we właściwej drodze. W takiej sytuacji sąd może przyznać każdemu z rozwiedzionych małżonków do wyłącznego korzystania określoną część mieszkania, a także wskazać z których części mieszkania małżonkowie mogą korzystać wspólnie - np. pomieszczenia sanitarne. Sąd może wydać odpowiednie nakazy i zakazy celem unormowania wzajemnych stosunków stron przez czas ich wspólnego zamieszkiwania – np. zakaz udostępniania lokalu osobom trzecim. Na rozstrzygnięcie Sądu istotny wpływ będą miały: interesy stron oraz to któremu z rodziców powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Sąd może nie orzekać o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania w sytuacji, gdy małżonkowie uzgodnili między sobą sposób korzystania z mieszkania, albo gdy z uwagi na właściwości lokalu rozstrzygnięcie byłoby bezprzedmiotowe – sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku lokalu jednopokojowego.

Eksmisja małżonka z mieszkania

Eksmisja małżonka ze wspólnego mieszkania jest możliwa na żądanie małżonka w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Eksmisja jest możliwa także wtedy, gdy eksmitowany małżonek nie przebywa we wspólnym mieszkaniu, a nie chce zrezygnować z dalszego zamieszkiwania w tym mieszkaniu. Eksmisja może nastąpić tylko wówczas, gdy prawo do mieszkania przysługuje obojgu małżonków. Nie jest natomiast możliwe orzeczenie w wyroku rozwodowym eksmisji małżonka z mieszkania należącego do jego majątku osobistego lub z mieszkania, które zostało przydzielone jednemu z małżonków w związku z wykonywaniem czynności zawodowych.

Poza możliwością orzeczenia eksmisji w trybie art. 58 § 2 KRO istnieje możliwość orzeczenia eksmisji na skutek podziału majątku wspólnego. Niemniej eksmisja w trybie art. 58 § 2 KRO nie powinna zastępować w swoich skutkach rozstrzygnięcia dotyczącego podziału majątku. Może dojść bowiem do sytuacji, że w sprawie o podział majątku dorobkowego mieszkanie przypadnie rozwiedzionemu małżonkowi, który miał obowiązek jego opuszczenia na podstawie wyroku "eksmisyjnego" nakazującego wydanie go osobie, która równocześnie nie ma już tytułu prawnego do korzystania z mieszkania na skutek dokonanego podziału majątku dorobkowego (tak: Jacek Ignaczewski, Adam Bieranowski "Małżeńskie prawo majątkowe").

Podział wspólnego mieszkania po rozwodzie

Podział lokalu stanowi odpowiednik zniesienia współwłasności przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. By podział został przeprowadzony małżonkowie muszą zgłosić w tym zakresie zgodne żądanie o podziale mieszkania, a podział musi być możliwy do przeprowadzenia (z punktu widzenia prawa budowlanego). Podział może dotyczyć mieszkania, które stanowi własność małżonków na zasadach wspólności majątkowej albo stanowiący przedmiot ich współwłasności dom jednorodzinny albo lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość; wspólne mieszkanie stron stanowiące przedmiot przysługującego im spółdzielczego prawa do lokalu; wspólne mieszkanie stron zajmowane na podstawie umowy najmu albo decyzji administracyjnej o przydziale (art. 20, 28 prawa lokalowego).

Przyznanie mieszkania jednemu z małżonków

Przyznanie mieszkania jednemu z rozwodzących się małżonków jest możliwe tylko na zgodny wniosek stron, ponieważ drugi z małżonków musi w takiej sytuacji wyrazić zgodę na opuszczenie lokalu bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego pod warunkiem że przyznanie lokalu jednemu z małżonków jest w ogóle możliwe.

Podział majątku w wyroku rozwodowym

W wyroku rozwodowym istnieje możliwość podziału majątku dorobkowego, niemniej będzie miało to miejsce w sytuacjach wyjątkowych, gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Przede wszystkim między stronami nie może wystąpić spór co do składu i sposobu podziału tego majątku. W interesie szybkiej normalizacji stosunków majątkowych stron wskazane jest przeprowadzenie częściowego podziału majątku wspólnego, jeżeli tylko co do części majątku wspólnego możliwe jest dokonanie jego podziału bez spowodowania nadmiernej zwłoki postępowania. Dotyczy to w szczególności podziału majątku wspólnego w zakresie jego podstawowego składnika, jakim jest mieszkanie własnościowe lub spółdzielcze, samo lub wraz z przedmiotami urządzenia domowego.

Warunkiem koniecznym rozstrzygnięcia o podziale majątku w wyroku rozwodowym jest orzeczenie rozwodu. Jeżeli bowiem sad uzna rozwiązanie małżeństwa przez rozwód za niezasadne i oddali powództwo, to podział majątku w tym trybie nie będzie możliwy. Z literalnego brzmienia art. 58 § 3 KRO wynika, że podział majątku wspólnego jest możliwy w wyroku "orzekającym rozwód".

Problematyka orzekania o sposobie dalszego zamieszkiwania małżonków po rozwodzie jest bardziej skomplikowana, niemniej sposoby rozstrzygania zostały wypracowane przede wszystkim w oparciu o wytyczne Sądu Najwyższego z 1978 r.

adw. Marcin Niewęgłowski